Σωκράτης Καμπουρόπουλος / facebook _ 140708

Βιβλία για το καλοκαίρι: ο Ακάλυπτος του Παναγιώτη Ιωαννίδη

Βγήκε τον Δεκέμβριο του 2013, τα βιβλία ποίησης, όμως, διαγράφουν πιο αργά τον κύκλο τους (η παρουσίαση έγινε στις αρχές Απριλίου, τρισήμισυ μήνες αργότερα).

Σύντομα βιογραφικά: ο Παναγιώτης [http://xylokopoi.blogspot.gr/] γράφει και μεταφράζει ποίηση εδώ και είκοσι χρόνια, είναι κριτικός ποίησης/poetry editor στη "Books' Journal", όπου δημοσιεύει ποιήματα νέων, κυρίως, ποιητών, συνεργάζεται με το "ΦΡΜΚ", είναι εμπνευστής και διοργανωτής των ποιητικών συναντήσεων "Με τα λόγια (γίνεται)", συντονίζει το peer-to-peer σεμινάριο δημιουργικής γραφής ποίησης στο Βρετανικό Συμβούλιο. Μόλις δύο ολιγοσέλιδα δημοσιευμένα δικά του βιβλία (μαζί με το Σωσίβιο του 2008) - ασύμμετρα μικρά σε σχέση με τον όγκο της ποίησης που έχει διαβάσει, μεταφράσει ή επιμεληθεί. Η στάση απέναντι στη δουλειά του είναι το αντίθετο του νομισματικού πληθωρισμού.

Η λέξη-κλειδί στη δική του λογοτεχνική διαδρομή είναι "αφαίρεση". Στον αντίποδα των εκτεταμένων μεταμοντέρνων αφηγήσεων, τόσο δημοφιλών σήμερα, η ποίηση του ΠΙ είναι μοντέρνα όπως η γλυπτική του Henry Moore. Ο αριθμός των λέξεων που χρησιμοποιούνται σε κάθε ποίημα μετράει αντίστροφα: η λακωνικότητα είναι αυτή που προσδίδει αξία. Η αφαίρεση στον Παναγιώτη, όπως λ.χ. στον Στάμο ή στον Mark Rothko, δεν είναι συμπτωματική αλλά οργανική. Συμβάλλει στη δημιουργία ενός υβριδικού είδους, ταυτόχρονα "ποιήματος" και αινίγματος/αλγόριθμου, με εννοιολογικές και γλωσσικές συνέπειες ("εκμαιεύοντας" το ετυμολογικό βάθος των λέξων από τη φθαρμένη χρήση τους). Η αρχιτεκτονική των ποιημάτων του κρατάει σταθερά ένα τμήμα της αλήθειας τους κρυμμένο για ανακάλυψη από τον αναγνώστη.

Σελίδες που έχω σημειώσει στο βιβλιο του:

Το ποίημα "Ήσυχα οι φίλοι" είναι σα να 'ρχεται κατευθείαν από τη γενιά του ’30 (από τις παρέες της νυχτερινής Ακρόπολης του Σεφέρη, ή, ιδίως, από τον Αρίοστο τον Προσεκτικό του Ρίτσου)

Πόσο ωραία πέφτει η ησυχία
ανάμεσα στους φίλους
Ενώ κι οι τέσσερις μιλούν
ξάφνου μένει μόνο
το αργό κροτάλισμα από το περαστικό αυτοκίνητο
το ανοιχτό παράθυρο με το σκοτάδι

Στην "Επόμενη μέρα" ο ΠΙ αντικρύζει αναπόφευκτα (είναι και καλός φωτογράφος) αλλά με τεθλασμένη ματιά, το ελληνικό τοπίο (Μήλος; Κίμωλος; Κουφονήσι;...)

Μαυροντυμένη βγαίνει στο μπαλκόνι
πάνω από τα σκουπίδια
της χτεσινής γιορτής
Ο άνεμος φυσομανάει στα ξέστρωτα τραπέζια
μα εκείνης δεν της παίρνει τα μαλλιά
-τα κρατάει πίσω τραβηγμένα
σφιχτά το δέσιμο του χρόνου.
Βηματίζει αργά
κάγκελο τοίχος τοίχος κάγκελο
ενώ τουρίστες ελαφροί από κάτω
γλιστρούν στ’ αξιοθέατα
-νερά χρώματα φως
Η ζωή περνάει
φτάνει στο μαύρο κι εξακολουθεί

Στο "Μεγάλο Σάββατο", πάλι, στην εξόδιο τελετή ενός άντρα συμμετέχει ο σκύλος του, σε μια "δημήτρια" αλληγορία της άνοιξης (ή μήπως εγώ καταλαβαίνω κάτι τελείως διαφορετικό απ' αυτό που συμβαίνει;)

Άντρες βαστάζουν τις γωνιές
ημιανάπαυση
Ο σκύλος σκύβει πάνω απ’ τον αφέντη-
η πέτρα σπασμένη πεταμένη
χάσκει σκοτεινή δροσιά
Κι οι τρεις μαζί κοιτάζονται
χαρμόσυνα φιλιούνται
στόμα με στόμα
Άνοιξη κι έφυγε

Ο Ακάλυπτος είναι ίσως ένα κατεξοχήν καλοκαιρινό βιβλίο: σου επιτρέπει να το ανοίξεις μια χαλαρή στιγμή της μέρας, να διαβάσεις ένα ποίημα (ή να το ξαναδιαβάσεις, με νέα ματιά), να το σκεφτείς ξανά - αιχμαλωτίζοντας πάντα, με γενναιόδωρη επάρκεια, την προσοχή σου.